Fragment uit de debuutroman van Corinne Heyrman
"De man staat weer in de supermarkt. Hij roept ‘help’ en ‘alles gaat kapot’."
Bovenaan de webpagina staat een net binnengekomen item, waarop ik klik. Het eerste shot is van een bewakingscamera: vogelperspectief, zwart-wit, wazig. De schuifdeuren van een supermarkt openen zich. Een man loopt naar binnen. Hij draagt een zwart jack, is breedgeschouderd en houdt zijn armen over elkaar. Er zit een knip in de video. Het volgende shot komt van de camera van een telefoon, het is rechtopstaand met zwart aan de randen. De hand waarin de telefoon zich bevindt beweegt onregelmatig heen en weer. De man staat naast een schap met soep en kijkt angstig voor zich uit. Soms roept hij, blijft daarna lang stil. Zijn voorkomen is onvoorspelbaar en wijkt erg af van dat van de andere bezoekers. Het ziet ernaar uit dat hij niet voor soep komt, de eigenlijke reden van zijn aanwezigheid is even onduidelijk als de telefooncamera. Een knip. Een supermarktmedewerker legt zijn arm over de schouders van de man en begeleidt hem naar buiten. Hij doet vriendschappelijk, ze wandelen rustig. Knip. De man staat weer in de supermarkt. Hij roept ‘help’ en ‘alles gaat kapot’. Hij zegt het dreigend, alsof hij elk moment de boel kort en klein kan slaan. Ter plekke stuitert hij. Roept onverstaanbare zinnen. Soms slaat hij ook, op zijn eigen hoofd en in zijn eigen buik. Knip. Vier agenten omsingelen hem, ze gaan snel te werk, drukken hem tegen de grond. ‘Help,’ blijft de man roepen, op zijn buik, op de grond. Een agent houdt zijn voet tegen het hoofd van de man.
‘Help’ kun je herkennen omdat je het al eerder hebt gehoord. Daar houdt het filmpje op, maar ik weet hoe het afloopt, door de titel van de video: ‘Verward Persoon Sterft Tijdens Aanhouding’.
"Hoe het daarna verder gaat kan ik me alleen maar voorstellen."
Hoe het daarna verder gaat kan ik me alleen maar voorstellen. Dat de agenten achteruitdeinzen, of juist beheerst rechtop staan, doen alsof er niets is gebeurd. Dat de winkel ontruimd wordt, in een overhaaste chaos of eerder een dwingende kalmte. Dat er gezocht wordt naar iets om snel over Verward Persoon heen te leggen en een oude reclamebanner de beste optie blijkt. Dat er ‘dé supermarkt voor iedereen’ prijkt over het stille lichaam. Wellicht is die optie net iets te theatraal, te ironisch. Misschien wordt hij bedekt met de jas van een winkelbediende, die daarna nooit meer gedragen zal worden. Of een goudkleurige warmtedeken, opgevist uit de bodem van een ehbo-koffer. Een gebruiksvoorwerp waarvan niemand had kunnen vermoeden dat het ooit nodig zou zijn, zolang er geen trektocht door Siberië georganiseerd zou worden. Dat iedereen wacht tot er een lijkwagen voor de deur stopt, dat de medewerkers in de kantine stil en geschrokken naar elkaar kijken. Dat ze niet meteen naar huis gaan, maar ook niets zeggen. Dat de supermarktmedewerker die zijn arm om Verward Persoon sloeg oppert dat hij alleen zal afsluiten, iets wat normaal niet gedaan wordt ter preventie van overvallen. Dat hij als iedereen weg is bij de plek blijft staan, waar nog steeds de afdruk van Verward Persoon zichtbaar lijkt, ook al zijn de tegels er niet verkleurd. Dat de supermarktmedewerker moet huilen. Of misschien is dat ook weer te grotesk, neemt een vanzelfsprekende neiging naar romantiek te veel ruimte in de realiteit in, is het eerder dat hij niet kán huilen. Dat hij wel wil, maar dat het niet lukt. Of huilt hij nooit, is dat iets wat hij niet doet, is hij een man die zijn tranen spaart tot het moment dat zijn vader sterft.
"Waarom heeft niemand dit zien aankomen? Wat is de oorzaak? Wat kunnen we doen om zo’n ramp te voorkomen? "
Het zou kunnen dat de supermarkt de volgende ochtend om zeven uur stipt weer geopend is. Dat straatdiensten met veegwagens en schoonmakers komen om de vloer en meteen de hele straat onder handen te nemen. Dat de buurt, de stad en het land eromheen op de hoogte worden gebracht. Opiniestukken zullen het gebeurde van alle kanten beschrijven, mensen in woonkamers zullen niet-begrijpend naar de foto’s in de krant staren. Collega’s zullen er op het werk over tweeten bij de koffieautomaat. Columnisten zullen zoeken naar de meest onverwachte invalshoeken en meningen. Er zullen interviews en debatten worden gehouden, zowel de gezondheidszorg als de politie zal door het slijk gaan. Waarom heeft niemand dit zien aankomen? Wat is de oorzaak? Wat kunnen we doen om zo’n ramp te voorkomen? Moet er meer controle komen? Meer zelfhulpgroepen? Hoe komt het dat iemand verward wordt? Wie is de schuldige in dit verhaal?
"Klik, klik, klik. Op het scherm verschijnt: content verwijderd."
Er zullen mensen zijn die Verward Persoon steunen en er zullen er zijn die achter de agenten staan. Het zal lijken alsof je partij moet kiezen, het zal lijken alsof je óf verward óf geordend kunt zijn, waardoor vergeten wordt dat er ook iets tussenin zit, omheen, voorheen en achteraf. Dat er in de ruimte rondom en tussen geleefd wordt.
Ik wil het filmpje nog eens bekijken omdat ik niet mezelf in de man herken, maar mijn grootvader. Ik zie hem niet echt in de reflectie van het scherm – ik ben niet gek – het doet me aan hem denken. Ik klik op ‘hervatten’, drie keer. Klik, klik, klik. Op het scherm verschijnt: content verwijderd.
Fragment uit de debuutroman van Corinne Heyrman, uitgekomen in mei 2022 bij De Arbeiderspers. De voorstelling vindt plaats in de Permekebibliotheek op vrijdag 20 mei om 20u. Inschrijven via reservatie@begeerte.be