Een kunstkritiek van Yasmin Van 'tveld
Susanna Inglada buigt zich met haar werk over machtsverhoudingen, autoriteit, corruptie, medeplichtigheid en genderongelijkheid. Daarbij is ze vooral geïnspireerd door de Catalaanse en Spaanse cultuur, geschiedenis en politiek die haar omringen. Haar tekeningen en (papieren) installaties fungeren als hoofdstukken van eenzelfde verhaal waarin deze topics voorgesteld worden aan de hand van op elkaar geperste, met elkaar worstelende lijven. In deze scenario’s van wriemelende personages, die opgesteld staan als op een filmset, lijk je als toeschouwer een scène te betreden waarin je prompt zelf een van de acteurs wordt. Of alsof je doorheen levensgrote prentenboeken wandelt waarbij je zelf de woorden mag verzinnen.
Hoewel Susanna’s onderwerpen concreet zijn, blijven de personages generisch. Geen enkele figuur is een portret van een bepaalde persoon. De personages verbeelden met gebaren en houdingen machtsposities, hiërarchieën en observaties van de schaduwkant van menselijk gedrag. Ze vertegenwoordigen emoties en verhoudingen tussen mensen, de manieren waarop machtsstructuren een invloed hebben op interacties en levens. Daarbij worden de personages niet ingedeeld volgens wie aan welke kant van de geschiedenis staat. In Susanna’s werk is niemand inherent goed of kwaad, maar iedereen meerlagig. Tegelijk duidt de verstrengeling van lichamen erop dat we samen deel zijn van hetzelfde probleem. Het is daarom moeilijk om in haar werk een onderscheid te maken tussen de personages die kwaad doen en zij die lijden.
Neem nu het werk De un hilo (2020). Susanna legt uit dat de titel zoveel betekent als ‘van een draad’. Met dit idee van de draad verwijst ze naar het begin van iets dat achteraf de rode draad blijkt te zijn. We zien een viertal op elkaar gehoopte figuren. Samen vormen ze een piramidevormige klomp mens. Houden ze elkaar in een wurggreep of zijn ze elkaars houvast? Het is moeilijk op te maken. In elk geval ziet niemand er gelukkig uit. Toen de kunstenaar dit werk maakte was de pandemie net begonnen. Haar indruk van de onzekerheid van wat er gaande was en wat nog moest komen goot ze in dit werk.
Met Slow Learners (2020) geeft ze kritiek op hoe er te vaak te traag geleerd wordt uit het verleden, maar tegelijk blijft ze positief: we leren traag, maar we leren tenminste. De installatie bestaat uit elf tekeningen van uiteenlopende schaal die zowel op de muur als in de ruimte gepresenteerd worden. We zien onder meer krioelende/vechtende ledematen die betogingen suggereren, armen die lijken te pogen hun lichamen uit de grond te heisen, een figuur die twee anderen ofwel rechthoudt ofwel neersteekt, een man die het samengebonden lichaam van een vrouw draagt en figuren die verheven boven het schouwspel het gebeuren gadeslaan. Op de voorgrond van de scène hangen twee enorme gezichten waarvan de ogen net na de afsnijding van het frame liggen, waardoor ze niets meekrijgen van de chaos die zich onder hun neuzen afspeelt. Is het door te kijken zonder echt te zien dat we slechte leerlingen zijn?
Het performatieve wervelen van de personages wordt ook doorgetrokken in My Sabines (2021). Zoals de titel al doet vermoeden, verwijst dit werk naar de roof van de Sabijnse maagden – een dankbaar onderwerp doorheen de kunstgeschiedenis, maar Susanna neemt met haar versie een andere invalshoek. In haar scenario hebben de vrouwelijke personages de bovenhand. Ze vertrappelen de mannen die hen willen schaken en nemen hun autonomie en macht terug. De zwart-witte wolken die in de ruimte opgesteld staan linken het werk aan evolutie. Wolken staan voor Susanna namelijk voor verandering en productiviteit. Ze zijn de waterdragers voor alle leven op aarde en houden daarmee alles draaiende zonder stagnatie.
Met de kunstenaar als regisseur kan de toeschouwer in elk werk een eigen verhaal lezen dat bol staat van complexe menselijkheid. Susanna’s werk is een papieren theaterwereld die ongenadig op de pijnpunten drukt van onze politieke realiteit door diepgewortelde patronen bloot te leggen. De worstelende, in elkaar verstrikte mensen tonen ons de ellende die voortkomt uit schadelijke machtsstructuren. De chaos veroorzaakt door zij die het voor het zeggen hebben is niet te overzien. Haar werk is confronterend en zet de toeschouwer ertoe aan om zichzelf de vraag te stellen wat hun rol is in deze maatschappelijke dans. Maar ze herinnert er ons ook aan dat de wereld niet zwart-wit is en dat we nooit alleen staan.
Meer informatie over de artiest: susannainglada.com
Deze tekst is gepubliceerd in Kluger Hans #42 Chaos, mei 2022.